Yazıma başlamadan önce ”vergi” kavramını gayri ihtiyari anlatma ihtiyacı duymaktayım. Vergi; kamu maliyetlerini karşılamak amacıyla ilgili yasanın sınırları içerisinde devletin, doğrudan yahut dolaylı olarak alınan hizmet bedeli üzerine eklenerek yurttaşlardan topladığı paradır. Bu doğrultuda vergi, bir kamu tüzel kişisi olan devletin egemenlik hakkı dolayısıyla tek taraflı iradeyle ihdas edilmiş bir mükellefiyettir. Devlet açısından bir alacak olan bu yükümlülük, yükümlü açısından bir kamu borcudur.
Vergiler dolaylı ve dolaysız olmak üzere ikiye ayrılır. Dolaylı vergiler, bir mal veya hizmet üzerinden dolaylı olarak tahsil edilen vergilerdir. Mal ve hizmet satın alırken ödenmesi sebebiyle tahsili kolay ve ucuzdur. Bunun doğal bir sonucu olarak da bu tür vergilerde vergi mükellefi ile ödeyicisi farklıdır. Dolaysız vergiler ise vergi mükellefi tarafından doğrudan ve aracısız olarak devlete ödenen vergilerdir. Bu tür vergiler servet ve gelir üzerinden yasalarca belirlenen oranlarda alınan vergi türleridir. Bu kapsamda dolaysız vergilerde şahısların özel durumları göz önünde bulundurularak ödeme güçlükleri dikkate alınırken, dolaylı vergilerin yükümlüsü anonim olduğu için, bu vergilerin şahsileştirilebilmesi mümkün değildir.
Madde 73
Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.
Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir.
Anayasamızın 73. maddesinin ilk kısmı vatandaşa ikinci kısmı ise devlete mükellefiyet yüklemektedir. Bu kapsamda vergi konusuna giren yurttaş vergisini ödemekle, devlet ise söz konusu vergilerin adil ve dengeli dağılımını sağlamakla yükümlüdür. O halde devlet vergilerin adil ve dengeli dağılımını sağlama doğrultusunda maliye politikası izlemek mecburiyetindedir demek naçizane kanaatimce yerinde olacaktır.